آفات پسته و بیماری های مهم درختان پسته
در کنار تکامل، رشد و گسترش درختان میوه مختلف آفات و بیماری های آنها نیز رشد و تکامل می یابند همراه آنها در نقاط مختلف گسترش می یابند و درخت پسته یکی از درختانی است که سابقه کشت بسیار طولانی در کشور ایران دارد. بنابراین وجود آفات پسته و عوامل تاثیر گذار در بیماری های پسته نیز سابقه ای طولانی دارند و در کنار گسترش کشت درخت پسته در نقاط مختلف کشور این عوامل نیز گسترش یافته اند و در باغات پسته یافت شده و همچنین به شدت بر میزان کمیت و کیفیت میوه درختان پسته تاثیر می گذارند.
مهم ترین آفات پسته
همان طور که می دانید آفات پسته، یک سری موجودات ریز، حشرات و لاروهای آن ها هستند که از قسمت های مختلف درخت تغذیه می کنند. این آفات پسته با تغذیه از درختان و زندگی در باغ پسته خسارات زیادی به درختان پسته وارد می کنند. در این مقاله به معرفی انواع آفات پسته و نوع خسارت آن ها می پردازیم.
بیشتر بدانید: نحوه کاشت پسته و مراقبت های ضروری برای رشد بهتر مستر پسته
آفت پسیل پسته
یکی از مهم ترین آفات پسته، آفت پسیل پسته است که در بین باغداران به دلیل علائمی که ایجاد می کند به شیره خشک نیز معروف است چرا که فعالیت این آفت موجب تولید عسلک در سطح برگ های درخت پسته می شود و این عسلک پس از خشک شدن، شبیه دانه های شکر است، همچنین این آفت علائمی مانند زرد شدن برگ، ایجاد نکروز در روی برگ، پیچیدگی برگ و نیز گاهی موجب خشک و ریزش برگ ها می شود از این طریق موجب تضعیف درخت می گردد، همچنین تغذیه این آفت از برگ درختان پسته موجب پوک شدن میوه ها و یا کوچک شدن میوه ها و نیز بسته شدن دهان میوه ها میگردد.
خسارات آفت پسیل پسته:
- نیم مغز شدن دانه ها.
- خندان نشدن دانه ها.
- کاهش عملکرد و تناژ محصول.
- افزایش درصد پوکی دانه های پسته.
- ضعف درختان پسته در اثر تغذیه پوره ها.
- ریزش برگ های درخت و جوانه های زایشی پسته.
- تولید شکرک روی برگ و زیر درختان پسته.
- پیچیدگی، خشکی و زرد شدن برگ های درخت.
پروانه چوب خوار درخت پسته
یکی از مهم ترین آفات پسته، پروانه چوب خوار پسته است که یکی از دغدغه ها و چالش های باغداران کنترل این آفت مهم در باغات پسته است، لاروهای این آفت وارد سر شاخه های جوان شده و ضمن تغذیه از مغز سرشاخه ها موجب خشک شدن آنها می گردد، و همین تغذیه موجب ایجاد سوراخ هایی در شاخه ها شده که در عمل انتقال آب و شیره گیاهی اختلال ایجاد می کند و موجب تضعیف درخت می شود همچنین این آفت با تغدیه از دم خوشه و دم میوه موجب ریزش میوه و یا کاهش رشد میوه می شود و از این رو موجب کاهش کمیت و کیفیت میوه درختان آلوده می گردد.
خسارات پروانه چوب خوار:
- با تغذیه از چوب درخت موجب ضعیف شدن درخت شده.
- کاهش رشد.
- خشکی شاخه ها و در نهایت مرگ درخت.
- ترک خوردن پوست درخت و ورود بیماری ها به آن.
سوسک طوقه خوار پسته
لاروهای این آفت در خاک پس از تفریخ به سمت رسیه و طوقه درختان پسته حرکت کرده و ریشه و پوست طوقه را مورد تغذیه قرار می دهد و ضمن تغذیه از ریشه ها و پوست درختان پسته موجب اختلال در انتقال شیره گیاهی از سمت ریشه به اندام های هوایی شده که این امر موجب خشک شدن شاخه های بارده می شود و باعث کاهش میزان باردهی درخت به میزان قبل توجهی می گردد که اگر به موقع کنترل نگردد در مراحل حادتر موجب خشک شدن کامل درخت می شود.
خسارات سوسک طوقه خوار پسته:
- کاهش رشد درخت.
- ضعف سیستم ریشه ای.
- کاهش تولید محصول و کیفیت میوه ها.
- احتمال انتقال بیماری ها به درخت.
سن های مختلف درختان پسته
سن ها یکی از مهم ترین آفات پسته هستند که جنس ها و گونه های مختلفی از سن درختان میوه باعث ایجاد خسارت در باغات پسته می شوند که این سن ها با تغذیه از قسمت های مختلف درخت باعث ایجاد خسارت و علائم مختلفی در روی درخت می گردند، که مهم ترین خسارات به شرح زیر است.
خسارات سن های مختلف درختان پسته:
- سیاه رنگ شدن میوه های درخت پسته و ریزش آنها پیش از رسیدن.
- به وجود آمدن قسمت هایی مانند تار عنکبوت در سطح داخلی میوه و در روی مغز میوه پسته.
- ایجاد لکه های به رنگ زرد تیره تا قهوه ای و البته نکروز بر روی پوسته خارجی میوه.
- به وجود آمدن لکه های ریز و تیره رنگ در روی مغز میوه که پس از مدتی نکروز می شود.
- بی مغز شدن جنین و در نهایت پوک شدن دانه پسته.
- کاهش کیفیت میوه به دلیل تغییر مزه آن.
پروانه میوه خوار پسته
پروانه میوه خوار پسته که جزو مهم ترین آفات پسته است از اواسط فروردین ماه در باغات پسته ظاهر شده و تخم گذاری را آغاز می کند. به دلیل نرم بودن پوست میوه ها در اوایل رشد، لاروها وارد میوه ها می شوند و از محل رشد جنین تغذیه می کنند.
خسارات پروانه میوه خوار پسته:
- خشک شدن، سیاه شدن و درنهایت ریزش میوه.
- وجود فضولات لاروی در قسمت داخلی میوه ها.
- تغذیه از سطح زیرین پوست سبز میوه.
- تغذیه از مغز در برخی میوه های خندان.
- عامل تولید کننده زهرابه آفلاتوکسین.
شب پره پوست خوار میوه پسته
آفت پروانه پوست خوار پسته از اواخر فروردین ماه در باغات پسته نمایان می شوند و روی خوشه ها و بافت های سبز؛ در مجاورت خوشه و میوه تخم گذاری می کنند.
خسارات شب پره پوست خوار میوه پسته:
- این آفات پسته تغذیه را اول از میوه های خیلی جوان و ریز پسته شروع می کنند.
- تغذیه این آفات پسته نسل دوم از پوست سبز و نرم رویی میوه پسته است.
- توقف در رشد مغز پسته.
- نیم مغز شدن، پوکی و بد شکل شدن میوه پسته.
- خشک شدن و ریزش میوه.
- ایجاد لکه های سیاه روی پوست استخوانی پسته.
پروانه برگ خوار پسته
این آفت در حال حاضر از آفات پسته درجه دو محسوب می شود و معمولا در مناطق کم آب و فاقد مدیریت مناسب مشاهده می شود. حشرات کامل در اوایل اردیبهشت ماه دیده می شوند. پروانه برگ خوار پسته به دو مدل خاکستری و سفید در باغات پسته وجود دارد.
خسارات پروانه برگ خوار پسته:
- تغذیه از بافت بنیانی برگ ها و رگبرگ ها و اپیدرم فوقانی.
- در مرحله تکاملی بعدی، از بین بردن قسمت اعظم برگ و ایجاد حالت توری شکل شدن برگ ها و باقی ماندن رگبرگ های اصلی.
آفت سوسک برگ خوار پسته
سوسک برگ خوار پسته یک نسل در سال تولید می کند و حشرات بالغ از برگ های درختان پسته تغذیه می کنند. بنابراین، این آفت جزء آفات پسته برگی درخت محسوب می شود. لاروهای این سوسک از علف های هرز تغذیه کرده و خسارتی به درخت وارد نمی کنند. این آفت معمولاً تراکم بالایی ندارد و به طور گسترده در تمامی نقاط وجود ندارد.
- با زیاد شدن جمعیت این آفت و تغذیه شدید از برگ ها باعث بی برگ شدن درختان می شوند.
آفت زنبور سیاه مغز خوار پسته
زنبور سیاه مغز خوار پسته یک نسل در سال تولید می کند و لارو این آفات پسته فصل پاییز و زمستان را داخل میوه های باقی‌مانده روی درخت یا کف باغ زندگی می کنند و تا اواسط اردیبهشت ماه، شفیره ها به حشرات کامل تبدیل می شوند.
خسارات آفت زنبور سیاه مغز خوار پسته:
- تغذیه لاروها از مغز.
- تغذیه از پوسته بذر و قسمت های مختلف آن.
- وجود سوراخ ورودی بر روی میوه.
آفت زنبور طلایی مغز خوار پسته
حشرات کامل زنبور طلایی مغزخوار پسته، به شرایط آب و هوایی بستگی دارند، اغلب در اواخر فصل بهار از طریق سوراخ کردن پوسته پسته خارج می شوند. زمستان گذرانی این حشره به‌صورت لارو در داخل مغز پسته انجام می شود. لاروها پس از تکامل به شفیره تبدیل می شوند و پس از دو هفته به عنوان حشرات بالغ از داخل پسته خارج شده و میوه را سوراخ می کنند. سپس پس از جفت گیری، تخم های خود را در داخل مغز پسته قرار می دهند.
خسارات آفت زنبور طلایی مغز خوار پسته:
- به وسیله سوراخ کردن و تخم گذاری در داخل مغز پسته اتفاق می افتد. لاروهایی که از تخم ها بیرون می آیند، به مغز پسته حمله کرده و باعث تخریب آن می شوند.
- باعث کاهش کیفیت مغز پسته و در نتیجه کاهش ارزش اقتصادی محصول می شود.
- کاهش میزان برداشت محصول و در برخی موارد از بین رفتن میوه ها شود.
- سوراخ هایی که حشرات در پوسته پسته ایجاد می کنند، ممکن است موجب نفوذ بیماری ها و قارچ ها به درون میوه و افزایش مشکلات بهداشتی گردد.
آفت کنه معمولی پسته
کنه معمولی پسته که جزو مهم ترین آفات پسته است در جمعیت های کم خسارت قابل توجهی ندارد. اما این آفات پسته در جمعیت های بالا و در دماهای بالا می تواند به درختان آسیب جدی وارد کند. خسارت این آفت با شروع و ادامه مغز بستن میوه ها ظاهر می شود.
خسارات آفت کنه معمولی پسته:
- خاک آلود به نظر رسیدن برگ ها.
- ریزش میوه های تازه تشکیل شده.
- موجب ایجاد لکه های قهوه ای یا خشک (سوختگی) و سفید شدن قسمتی از برگ ها شده.
- ریزش برگ.
- ریزش جوانه ها.
- باعث کاهش کیفیت محصول مانند ریز شدن مغز، پوکی و خندان نشدن.
کنه های اریوفید پسته
حضور کنه های اریوفید در باغ پسته باعث تغییر شکل و بدفرمی اندام های گیاه می شود. این آفت در دسته مهم ترین آفات پسته قرار دارد و در اوایل فصل بهار هم زمان با رشد رویشی درختان به سمت قسمت های تازه سبز شده منتقل می شود.
خسارات کنه های اریوفید پسته:
- تغییر شکل شدید جوانه های درخت، خوشه، میوه و سرشاخه های درختان پسته
- کاهش تعداد میوه ها در خوشه های آلوده
- بدشکلی میوه های تشکیل شده و عدم رشد مغز میوه پسته
- بروز لکه های موزاییکی و ابلقی روی سطح برگ
مبارزه با آفات پسته
برای مبارزه تاثیر گذار با آفات پسته می توان روش های مختلفی را به کار گرفت. از روش های رایج، استفاده از استراتژی های مدیریت تلفیقی آفات پسته است که روش های کنترل فرهنگی، بیولوژیکی و شیمیایی را برای کمتر کردن تأثیر منفی آفات پسته بر محصول ترکیب می کنند.
اجرای این روش ها همراه با نظارت منظم و انجام به موقع، کنترل مؤثر آفات پسته را تضمین کرده و از کیفیت و عملکرد این محصول ارزشمند محافظت می کند.
| موضوع | شرح | جزئیات تکمیلی |
|---|---|---|
| مبارزه بیولوژیک با آفات پسته | استفاده از دشمنان طبیعی برای کاهش جمعیت آفات پسته | – استفاده از حشرات شکارچی مانند کفشدوزک ها و بالتوری ها – استفاده از انگل های تخصصی که آفات خاصی را هدف قرار می دهند – حفظ تنوع زیستی برای تقویت زیستگاه دشمنان طبیعی |
| کنترل فرهنگی آفات پسته | روش هایی برای بهم زدن چرخه زندگی آفات پسته و کاهش آلودگی | – رعایت تناوب زراعی برای کاهش منابع تغذیه آفات پسته – هرس منظم و بهداشت باغ برای کاهش پناهگاه آفات پسته – آبیاری مناسب برای پیشگیری از ایجاد محیط مساعد برای رشد آفات پسته |
| استفاده از سموم دفع آفات پسته | کاربرد آفت کش ها به عنوان آخرین راهکار برای مدیریت آفات پسته | – انتخاب آفت کش های هدفمند با کمترین اثر بر محیط زیست – رعایت زمان بندی مناسب برای سم پاشی – آموزش کشاورزان برای استفاده بهینه و ایمن از سموم |
نکته: بهتر است ابتدا از روش های بیولوژیک و فرهنگی استفاده شود و کنترل شیمیایی به عنوان آخرین گزینه مدنظر قرار گیرد.
مهم ترین بیماری های پسته
هدف ما آشنایی با اکثر بیماری های پسته است که می تواند کشاورزان را در ارتقاء سلامت باغ ها و کیفیت محصولات یاری کند. برای دستیابی به باغی سالم و بدون بیماری، به بررسی علائم، عوامل ایجاد کننده و روش های پیشگیری و کنترل هر یک از بیماری های پسته به طور کامل می پردازیم. امیدواریم با شناخت بیماری های پسته در مدیریت صحیح و کنترل به موقع آن ها در باغات خود موفق باشید.
گموز یا پوسیدگی فیتوفترایی ریشه و طوقه پسته
بیماری گموز که به انگومک نیز معروف است یکی از مهم ترین بیماری های پسته است که توسط شبه قارچ خاکزی فیتوفترا ایجاد می شود که در صورت عدم کنترل و مدیریت صحیح می تواند کل درخت و یا حتی باغ را نابود سازد.
علائم بیماری گموز:
- پوسیده شدن ریشه ها.
- سبز خشک شدن برگ ها.
- کاهش رشد و ریز ماندن برگ ها.
- ریزش زودتر از موعد برگ ها.
- اختلال در انتقال آب و مواد غذایی به برگ ها و شاخه در نتیجه ضعف عمومی درخت.
- تغییر رنگ پوست طوقه در قسمت های آلوده نسبت به قسمت های سالم درخت.
- ترکیدگی روی پوست درخت در قسمت طوقه و ایجاد شکاف.
- ترشح صمغ از نواحی آلوده در قسمت طوقه به ویژه در قسمت شکاف ها، و در نهایت زوال درخت اشاره نمود.
مدیریت و کنترل بیماری گموز:
- عدم استفاده از روش های آبیاری سنتی و غرقابی به منظور جلوگیری از خیس شدن مداوم پای درخت.
- استفاده از پایه های مقاوم به بیماری.
- استفاده از ارقام مقاوم.
- خودداری از انتقال آب از پای درختان آلوده به درختان سالم.
- تراشیدن قسمت های آلوده و پانسمان قسمت های آلوده با سموم مناسب.
- حذف درختانی که بیشتر از نصف تنه آلوده شده اند، به منظور جلوگیری از گسترش بیماری در باغ.
نماتد ریشه گرهی پسته
یکی از عوامل مهمی که باعث ایجاد خسارت در باغات پسته می شود؛ بیماری های پسته می باشد که مهم ترین آن ها نماتد ریشه گرهی است که در داخل خاک از ریشه های درختان پسته تغذیه می نماید و باعث ایجاد گره هایی در محل تغذیه می شود که محل تغذیه نماتد خواهد و از درخت به عنوان کارخانه غذا سازی خود استفاده می کند. همچنین این نماتد می تواند ناقل ویروس باشد و نیز راه نفوذ عوامل بیمارگر خاکزی مانند قارچ ها را به درخت باز می کند.
علائم بیماری نماتد ریشه گرهی:
- کاهش رشد درختان.
- زرد و رنگ پریدگی برگ ها و ریزش زودتر از زمان مقرر.
- وجود زخم و غده در روی ریشه درختان آلوده.
- سر خشکیدگی شاخه ها به ویژه شاخه های جوان.
- ضعف عمومی درخت.
مدیریت و کنترل بیماری نماتد:
- استفاده از ارقام مقاوم.
- استفاده از نهال های سالم و عاری از هر گونه آلودگی.
- تقویت درخت.
- عدم استفاده از خاک های شنی برای احداث باغات پسته.
- برای سنگین نمودن بافت خاک پای درخت از خاک رس استفاده شود.
پژمردگی ورتیسیلیومی پسته
یکی از مهم ترین بیماری های پسته است که توسط قارچ ورتیسیلیوم ایجاد می گردد که این قارچ ممکن است از طریق نوک ریشه های اصلی و یا محل انشعاب ریشه های فرعی وارد درخت شده و موجب بیمار شدن درختان پسته شود.
علائم پژمردگی:
- تغییر رنگ برگ ها به زرد رنگ پریده، خشک شدن آنها و نیز ریزش شدید برگ های درختان پسته آلوده.
- ظهور علائمی مانند آفتاب سوختگی به صورت پژمردگی ناگهانی تعدادی از شاخه ها در یک سمت از درخت.
- کاهش سرعت رشد درخت در قسمت شاخه های انتهایی و نیز تاج درخت پسته.
- تیره شدن رنگ بافت آوندهای چوبی.
مدیریت و کنترل پژمردگی:
- استفاده از روش های به زراعی.
- تقویت درخت.
- آبیاری منظم.
- خودداری از ایجاد زخم به ویژه در قسمت ریشه درخت پسته.
- استفاده سموم مناسب طبق نظر کارشناسان کشاورزی.
بیماری لکه برگی آلترناریایی پسته
عامل این بیماری قارچ آلترناریا است که باعث ایجاد خسارت در برگ و میوه های درخت پسته می شود و موجب کاهش کمیت و کیفیت میوه درختان پسته می شود.
علائم بیماری لکه برگی آلترناریایی:
- ایجاد لکه های متعدد ریز و گرد، زرد و یا رنگ پریده در روی برگ ها که در صورت پیشرفت بیماری این لکه ممکن است به یکدیگر پیوسته ونکروز شوند.
- کاهش رشد برگ ها و ریزش شدید برگ پیش از موعد مقرر.
- کاهش سطح فتوستنز درخت و ضعف درخت پسته.
- ایجاد لکه های سیاه و ریز بر روی میوه پسته.
- کاهش کیفیت و کمیت میوه.
مدیریت بیماری لکه برگی آلترناریایی:
- استفاده از تراکم مناسب در هنگام کاشت درخت و رعایت فاصله صحیح بین درختان.
- عدم استفاده از سیستم های آبیاری سنتی مانند آبیاری غرقابی و استفاده از روش های نوین آبیاری.
- کنترل علف های هرز در باغ.
- استفاده از نهال های سالم و عاری از هر گونه عامل بیماری برای احداث باغ.
- استفاده از ارقام مقاوم در صورت وجود.
بیماری سر خشکیدگی درختان پسته
از مهم ترین بیماری های پسته سر خشکیدگی درختان پسته است که ممکن است دلایل و عوامل متعددی و مختلفی داشته باشد. این بیماری در باغاتی که مدیریت ضعیفی دارند نمایان می شوند.
علائم بیماری سر خشکیدگی:
- خشک شدن سرشاخه ها
- ریزش برگ ها
- ضعف رشد شاخه ها
- کاهش تولید میوه
- وجود لکه ها یا ترک ها روی شاخه ها
- علائم قارچی یا آفت زدگی
- خشکی تنه و ریشه ها
مدیریت بیماری سر خشکیدگی:
- هرس شاخه های خشک و آلوده.
- بهبود مدیریت آبیاری و تغذیه درختان.
- استفاده از قارچ کش های مناسب در صورت تشخیص بیماری قارچی.
- جلوگیری از تنش های محیطی مانند سرمازدگی یا شوری.
- تقویت درختان با کود های حاوی عناصر میکرو و ماکرو.
بیماری لکه برگی سپتوریایی
لکه برگی سپتوریایی بیماری مشابه با بیماری لکه برگی آلترناریایی پسته می باشد. این بیماری در باغ های پسته ای که در مناطقی با شرایط آب و هوای مرطوب هستند بیشتر مشاهده شده است. از دیگر عوامل جمع شدن برگ درخت پسته بیماری سپتوریا است که در مناطقی با آلودگی شدید مشاهده می شود و برای درمان آن می‌توان از قارچ کش های مناسب به صورت ماهیانه استفاده کرد. از دیگر عوامل جمع شدن برگ درخت پسته بیماری سپتوریا است.
خسارات بیماری لکه برگی سپتوریایی:
- ایجاد لکه های کوچک قهوه ای روی برگ ها که با گذشت زمان، لکه ها بزرگ تر می شوند.
- تشکیل نقاط سیاه در مرکز لکه ها
- برگ ها اطراف لکه ها زرد می شوند و در نهایت ممکن است به طور کامل زرد شده و بریزند.
- در برخی گیاهان، ساقه ها و حتی میوه ها نیز ممکن است لکه دار شوند.
- کاهش فتوسنتز به دلیل از دست دادن برگ ها و ضعف عمومی گیاه و کاهش عملکرد.
مدیریت بیماری لکه برگی سپتوریایی:
- تناوب زراعی: اجتناب از کشت گیاهان حساس در همان زمین برای چند سال.
- از بین بردن بقایای گیاهی: سوزاندن یا حذف بقایای آلوده از مزرعه.
- فاصله گذاری مناسب: افزایش فاصله بین گیاهان برای بهبود جریان هوا و کاهش رطوبت.
- استفاده از قارچ کش ها: قارچ کش های مسی مانند اکسی‌کلرور مس، قارچ کش های شیمیایی سیستمیک مانند تبوکونازول، پروپیکونازول یا کلروتالونیل که استفاده در مراحل اولیه آلودگی توصیه می شود.
- مدیریت آبیاری: اجتناب از آبیاری بارانی که باعث مرطوب شدن برگ ها می شود، آبیاری در زمان هایی که برگ ها سریع خشک شوند (صبح زود).
- استفاده از ارقام مقاوم: انتخاب و کاشت ارقام مقاوم یا متحمل به بیماری در صورت وجود.
کنترل بیماری های پسته بعد از برداشت
شیوه های کنترل بیماری های پسته با کنترل آفات پسته تفاوت هایی دارند. به عنوان مثال، یخبندان زمستانی یکی از روش های مبارزه با آفات پسته است که در مورد بیماری های پسته نه تنها موجب از بین بردن آن ها نمی شود، بلکه می تواند به حفظ برخی از بیماری ها کمک کند. همچنین، روش های مبارزه با بیماری ها پس از برداشت پسته بسته به نوع آن ها (قارچی یا باکتریایی) متفاوت است. در اواخر زمستان، با شروع گرمای هوا، استفاده از ترکیبات قارچ کش برای کاهش جمعیت قارچ ها به طور خاص توصیه می شود.
نقل قول:
In general, the hemipteran plant-sap-feeding insects, e.g. psyllids, plant bugs, mealybugs, stink bugs, scale insects and leafhoppers, are considered to be the major injurious agents worldwide. However, the twig borer moth and several beetle species also attack the fruit clusters, buds, twigs, stem, trunks and roots of trees, and these are found throughout the Middle-East and Mediterranean regions. “Source“
ترجمه: به طور کلی، حشرات تغذیه کننده شیره گیاهی همپتران، به عنوان مثال. پسیل ها، حشرات گیاهی، شپشک های آردآلود، حشرات بدبو، حشرات فلس دار و برگ خوارها به عنوان عوامل مضر عمده در سراسر جهان در نظر گرفته می شوند. با این حال، پروانه حشره خوار و چندین گونه سوسک نیز به خوشه های میوه، جوانه ها، شاخه ها، ساقه، تنه و ریشه درختان حمله می کنند و اینها در سراسر مناطق خاورمیانه و مدیترانه یافت می شوند.
منابع خارجی:
researchgate – plantvillage.psu – gardeningknowhow
یک پاسخ